Hướng dẫn cài đặt phần mềm Basic MiKTeX và TeXstudio

GIỚI THIỆU: Chuỗi xử lý văn bản với LaTeX

Bộ sách cung cấp cho bạn những kiến ​​thức cơ bản về LaTeX, sau khi đọc xong bộ này bạn có thể cài đặt chương trình để quản lý và vận hành hệ thống LaTeX, bạn sẽ biết cách soạn thảo văn bản với LaTeX, trình chiếu slide, làm bài thi trắc nghiệm với LaTeX, v.v. ., và bạn có thể tự học hoàn toàn sau khi nắm vững các kiến ​​thức cơ bản về LaTeX.

Các tài liệu tham khảo:

• [1] Nguyễn Hữu Điển: hướng dẫn tạo trình chiếu bằng LaTeX
• [2] Nguyễn Phi Hùng: Viết bài báo khoa học với LaTeX
• [3] Nguyễn Tấn Khoa: tài liệu giới thiệu sơ lược về LaTeX

I. Giới thiệu về LaTeX

1. LaTex là gì?

LaTeX là một hệ thống xử lý văn bản rất thích hợp để tạo các tài liệu khoa học như tiểu luận, luận văn, luận án hoặc sách hoàn chỉnh.

Với LaTeX, bạn không còn phải mất nhiều thời gian và công sức khi soạn thảo các công thức toán học vì LaTeX đã hỗ trợ rất tốt cho việc soạn các công thức này. Thêm nữa, mục lục, mục lục và tài liệu tham khảo đều được tạo tự động, bạn chỉ việc ngồi gõ văn bản và gõ văn bản … mà thôi.

LaTeX còn giúp bạn có thể chỉnh sửa bài thuyết trình, vẽ hình, … một cách rất chuyên nghiệp.

2. Ưu nhược điểm của LaTeX

Thuận lợi

• Chương trình quản lý và chạy hệ thống LaTeX và các trình biên dịch đều miễn phí.
• Dễ dàng tạo các tài liệu đẹp, chuyên nghiệp.
• Việc viết các công thức khoa học, đặc biệt là toán học, được hỗ trợ rất tốt.
• Các phần, chương và phần được đánh số tự động và bạn có thể tham khảo chúng một cách dễ dàng.

Lỗi

• Việc phải nhớ các lệnh, biết cách sử dụng các môi trường và chuyển từ xử lý văn bản bằng Word sang soạn thảo với LaTeX là một việc không hề đơn giản, chắc chắn phải làm quen một chút. Vì 2 môi trường này hoàn toàn khác nhau.
• Viết một tài liệu phi cấu trúc rất khó.

II. Cài đặt MiKTeX cơ bản và TeXstudio

1. Cài đặt MiKTeX cơ bản

+ Bước 1: Truy cập https://miktex.org/download để tải chương trình MiKTeX cơ bản về máy tính

+ Bước 2: Chạy tệp basic-miktex-xxx.exe bạn vừa tải xuống và cài đặt nó trên máy tính của mình.

+ Bước 3: Chọn I accept the MiKTeX copying conditions để chấp nhận các điều khoản sử dụng => Nhấp vào Next Tiếp tục.

+ Bước 4: Bạn chọn (all users) => và nhấn giữ Next.

+ Bước 5: Chọn Next.

+ Bước 6: Chọn Next.

+ Bước 7: Chọn Start.

+ Bước 8: Chọn Next.

+ Bước 9: Chọn Close để hoàn tất cài đặt.

Về cơ bản, chúng tôi sẽ sử dụng chương trình ít hơn Basic MiKTeXmà chủ yếu sẽ sửa đổi văn bản của chương trình TeXstudio. Chương trình MiKTeX cơ bản chủ yếu để quản lý và vận hành hệ thống LaTeX.

Về lý thuyết thì cài chương trình Basic MiKTeX là đủ, người ta có thể dùng chương trình Notepad làm trình soạn thảo, nhưng mình khuyến khích các bạn nên cài các trình soạn thảo khác, có rất nhiều trình soạn thảo trong bài viết. Trong bài viết này, tôi sẽ hướng dẫn bạn đến trình soạn thảo TeXstudio

2. Cài đặt TeXstudio

+ Bước 1: Truy cập https://www.texstudio.org/ để tải chương trình TeXstudio về máy.

+ Bước 2: Chạy tệp texstudio-xxx => và tiến hành cài đặt theo các bước dưới đây.

+ Bước 3: Ở cửa sổ tiếp theo, bạn chọn Install.

+ Bước 4: Chọn Close đóng cửa sổ, quá trình cài đặt hoàn tất.

III. Hướng dẫn sử dụng TeXstudio

Trong phạm vi bài viết mình trình bày và chỉ hướng dẫn cơ bản về phần mềm TeXstudio, nếu được mình sẽ viết bài khác hướng dẫn chi tiết hơn và tất nhiên các bạn có thể tự tìm hiểu thêm.

1. Giới thiệu sơ lược về chương trình TeXstudio.

Trình soạn thảo TeXstudio không chỉ hỗ trợ đầy đủ các chức năng của một trình soạn thảo mà còn gợi ý dòng lệnh đang soạn thảo, có danh sách đầy đủ các ký hiệu toán học thông dụng… Chạy chương trình TeXstudio và đó là giao diện chương trình hoạt động.

Như sau:

1. Thanh công cụ.
2. Thanh công cụ chuẩn.
3. Thanh công cụ này có nhiều chức năng như Structure, Bookmark, Symbols, v.v.
4. Thanh công cụ này chứa các nút thường được sử dụng trong quá trình chỉnh sửa, chẳng hạn như định dạng, căn lề và một số công thức toán học.
5. Khu vực chỉnh sửa.
6. Khu vực này có 4 chức năng: thông báo, ghi nhật ký, xem trước, tìm kiếm kết quả.

2. Các bước cơ bản khi chỉnh sửa với TeXstudio

+ Bước 1: Khởi động chương trình TeXstudio => nhấn tổ hợp phím Ctrl + N tạo ra một cái gì đó mới.

+ Bước 2: Nhấn tổ hợp phím Ctrl + S để tiết kiệm.

+ Bước 3: Nhập Wizards => chọn Quick start Một hộp thoại hiện ra như hình bên dưới cho phép bạn chọn loại tài liệu, cỡ chữ, khổ giấy, bảng mã, lề văn bản tùy chỉnh, v.v.

• Loại tài liệu bạn đang chỉnh sửa, bạn có thể chọn Bài báo, báo cáo, thư, sách, v.v.
• Cỡ chữ có 3 cỡ chữ bạn có thể lựa chọn là 10pt, 11pt, 12pt
• Khổ giấy có nhiều khổ giấy cho bạn lựa chọn
• Bộ ký tự có nhiều bảng mã, để chỉnh sửa tiếng việt bạn chọn bảng mã utf8
• Các tùy chọn khác như: trang ngang, một mặt, hai mặt, một cột, hai cột, v.v.

+ Bước 4: Chọn OK và đây là kết quả, ý nghĩa của từng dòng lệnh sẽ được giải thích ở bài sau.

+ Bước 5: Bạn bấm phím F6 để chương trình tiếp tục biên dịch và đây là kết quả “tự nhiên”

Đính kèm vào dòng thứ 2 bạn chỉnh sửa là:

usepackage[utf8]{Việt Nam}

… Và bây giờ, khi soạn thảo văn bản tiếng Việt, chúng ta luôn phải khai báo như thế này, không:

usepackage[latin1]{cổng}

Trong quá trình biên dịch, có khả năng xuất hiện hộp thoại thiếu gói, vui lòng xem phần gói lệnh dưới đây để biết cách cài đặt

Bạn F6 dịch lại nếu không có lỗi thì bấm F7 để xem văn bản trực tiếp.

Bây giờ mở thư mục bạn đã lưu ở bước hai trong thư mục này, chúng tôi quan tâm đến hai tệp *.tex , *.pdf

• Tệp nguồn *.texđây là tệp quan trọng nhất, kết quả của bạn ở đây và khi bạn muốn chỉnh sửa văn bản, bạn mở tệp này lên để chỉnh sửa sau đó biên dịch lại, tệp bài sẽ cập nhật tự động.
• Tệp xuất bản *.pdf tập tin này sẽ xuất hiện sau khi biên dịch, bạn có thể mở nó bằng chương Foxit Reader PDF chẳng hạn. Các tệp còn lại không quan trọng và bạn có thể xóa chúng nếu muốn.

Có thể bạn đang tìm: Cách xem phần mở rộng tệp trên Windows XP / 7/8/10

*** Nếu tệp * .PDF đầu ra bị mờ, bạn có thể khắc phục bằng cách làm theo các bước sau:

+ Bước 1: Chạy CMD dưới quyền Admin.

+ Bước 2: Nhập lệnh updmap => bấm Enter.

Vậy là đã xong!

IV. Các gói lệnh

Để mở rộng khả năng của LaTeX và đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của người dùng, các gói lệnh đã được tạo ra.

Vì vậy, có thể hiểu một cách đơn giản rằng gói lệnh là một thư viện lệnh, gói lệnh có phần mở rộng (phần đuôi) là *.sty. Có thể kể đến một số gói lệnh tiêu biểu như sau: amsmath, amsfonts, amssymb, graphicx, …

Trong quá trình biên dịch, nếu chương trình không tải được các gói lệnh, một hộp thoại thông báo sẽ hiện ra như hình và bạn hãy làm theo hướng dẫn bên dưới để cài đặt.

Chọn Change...

Bạn đánh dấu vào dòng Remote package repository => bấm Next.

Chọn máy chủ, máy nào phù hợp => bấm Finish kêt thuc.

=> Bạn chọn Installđó là tất cả và nếu các gói khác bị thiếu, khi hộp thoại này bật lên, chỉ cần chọn Install Ừ Ừ.

Trong trường hợp hiếm hoi máy chủ bạn chọn không chứa gói lệnh bạn cần, vui lòng chọn máy chủ khác

Phần kết

Thôi đến đây coi như tôi đã hướng dẫn xong các bạn cách cài đặt Basic MiKTeX và TeXstudio. Ngoài ra, bạn có thể sử dụng các chương trình quản lý và vận hành hệ thống khác như TeXLive, đối với trình biên dịch thì có thể sử dụng TeXMaker, VieTeX hoặc TeXnicCenter,… cách cài đặt cũng hoàn toàn tương tự.

Mình cũng đã hướng dẫn các bạn các bước cơ bản để soạn thảo và biên dịch một tài liệu với TeXstudio, trong bài sau mình sẽ hướng dẫn các bạn cách soạn thảo một tài liệu với LaTeX một cách hoàn chỉnh hơn. .

Chúc may mắn !

CTV: Nhựt Nguyễn- Blogchiasekienthuc.com

Các bài báo có loạt bài

Hướng dẫn soạn thảo văn bản bằng LaTeX chi tiết và chuẩn nhất! >>